जाणून घ्या कालावधी, धार्मिक महत्त्व आणि कारण
हिंदू नववर्ष २०२६ मध्ये अधिकमासाचा पावन योग येत असून १७ मे ते १४ जूनदरम्यान पुरुषोत्तम मास राहणार आहे. या मासाचे धार्मिक महत्त्व आणि कारण जाणून घ्या.
हिंदू नववर्ष २०२६ धार्मिक दृष्टिकोनातून अत्यंत विशेष मानले जात आहे, कारण या वर्षी अधिकमासाचा दुर्मिळ संयोग घडणार आहे. शास्त्रांमध्ये अधिकमासाला पुरुषोत्तम मास असे संबोधले जाते आणि हा महिना अत्यंत पवित्र मानला जातो. धार्मिक मान्यतेनुसार, हा महिना स्वतः भगवान श्रीकृष्णांच्या स्वरूपाशी संबंधित आहे. श्रीमद्भगवद्गीतेत भगवान श्रीकृष्णांनी पुरुषोत्तम मासाला आपलेच स्वरूप असल्याचे सांगितले आहे. त्यामुळे या काळात केलेले व्रत, जप, तप आणि पूजा विशेष फलदायी ठरते, अशी श्रद्धा आहे.
पंचांगानुसार, वर्ष २०२६ मध्ये अधिकमासाची सुरुवात १७ मे २०२६ पासून होऊन १४ जून २०२६ पर्यंत राहणार आहे. या काळात दोन ज्येष्ठ मास येणार असून याच कालावधीला अधिकमास किंवा पुरुषोत्तम मास म्हणून ओळखले जाईल. या संपूर्ण कालखंडात धार्मिक विधी, साधना आणि उपासनेला विशेष महत्त्व दिले जाते.
धार्मिक ग्रंथांनुसार, अधिकमास हा साधना, तपस्या आणि भक्तीसाठी सर्वोत्तम काळ मानला जातो. या मासात व्रतवैकल्ये, पवित्र नद्यांमध्ये स्नान, तीर्थक्षेत्री यात्रा आणि भगवान विष्णू तसेच श्रीकृष्णांची उपासना केल्यास विशेष पुण्यप्राप्ती होते, अशी मान्यता आहे. अनेक भाविक या काळात नामस्मरण, अखंड हरिपाठ, भगवद्गीतेचे पठण आणि दानधर्म करतात. पुरुषोत्तम मास भगवान विष्णूंना अर्पण केलेला असल्याने या काळातील भक्तीला विशेष महत्त्व दिले जाते.
अधिकमास का आणि कसा येतो, यामागे पंचांगाची वैज्ञानिक आणि खगोलशास्त्रीय गणना आहे. सौर वर्ष साधारणतः ३६५ दिवसांचे असते, तर चंद्र वर्ष सुमारे ३५४ दिवसांचे मानले जाते. त्यामुळे दरवर्षी सौर आणि चंद्र वर्षामध्ये सुमारे ११ दिवसांचे अंतर निर्माण होते. हे अंतर संतुलित करण्यासाठी पंचांगामध्ये अधिकमासाची रचना करण्यात आली आहे. साधारणतः दर तिसऱ्या वर्षी फाल्गुन ते कार्तिक महिन्यांच्या दरम्यान अधिकमास येतो. ज्या चंद्र महिन्यात सूर्यसंक्रांती होत नाही, तोच महिना अधिकमास म्हणून गणला जातो. त्यामुळे ज्या वर्षी अधिकमास येतो, त्या वर्षी बारा ऐवजी तेरा महिने असतात.
एकूणच, हिंदू नववर्ष २०२६ मध्ये येणारा पुरुषोत्तम मास हा भक्ती, साधना आणि आत्मिक उन्नतीसाठी अत्यंत महत्त्वाचा काळ मानला जात असून भाविकांमध्ये या पावन मासाबाबत विशेष उत्सुकता दिसून येत आहे.
------