आरएसएस प्रमुख मोहन भागवत यांनी तेलंगणातील कार्यक्रमात भारताचे विश्वगुरु बनणे ही महत्त्वाकांक्षा नसून जागतिक गरज असल्याचे सांगत सनातन धर्म, मूल्याधिष्ठित जीवन आणि मानवकेंद्री तंत्रज्ञानावर भर दिला.
रंगारेड्डी : भारताचे विश्वगुरु बनणे ही कोणतीही राष्ट्रीय महत्त्वाकांक्षा नसून, सध्याच्या जागतिक परिस्थितीत ती जगाची गरज आहे, असे प्रतिपादन राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे सरसंघचालक मोहन भागवत यांनी केले. तेलंगणातील रंगारेड्डी जिल्ह्यात आयोजित ‘विश्व संघ शिविर’च्या समारोप कार्यक्रमात ते बोलत होते. यावेळी त्यांनी हिंदू समाजाला एकजुटीचे आवाहन करत सनातन धर्म अधिक उंच पातळीवर नेण्याची गरज अधोरेखित केली.
मोहन भागवत म्हणाले की, आजचे जग उपभोगवादात पूर्णपणे बुडाले असून हिंदू आध्यात्मिकतेचा अभाव जागतिक स्तरावर जाणवत आहे. या मूल्यांच्या अभावामुळेच जगभरात उग्रवाद, अस्थिरता आणि असंतुलन वाढत असल्याचे त्यांनी नमूद केले. भारताने आर्थिक किंवा लष्करी शक्तीच्या बळावर नव्हे, तर सद्भावना, मूल्ये आणि जीवनदृष्टीच्या आधारावर जगाला दिशा द्यावी, अशी भूमिका त्यांनी मांडली.
‘विश्वगुरु’ या संकल्पनेवर बोलताना संघप्रमुखांनी स्पष्ट केले की, भारत स्वतःहून ही भूमिका मागत नाही, मात्र मानवजातीच्या कल्याणासाठी आज जगाला भारताच्या विचारांची गरज आहे. मात्र हे आपोआप घडणार नसून त्यासाठी सातत्यपूर्ण, कठोर आणि दीर्घकालीन प्रयत्न आवश्यक आहेत.
विविध सामाजिक व सांस्कृतिक प्रवाह या दिशेने कार्यरत असून, राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ हा त्यातील एक महत्त्वाचा प्रवाह असल्याचे त्यांनी सांगितले. यावेळी त्यांनी विसाव्या शतकातील थोर आध्यात्मिक विचारवंत योगी अरविंद यांचा उल्लेख केला. सनातन धर्माच्या पुनरुत्थानाची संकल्पना शंभर वर्षांपूर्वीच मांडली गेली होती, असे सांगत भागवत म्हणाले की, योगी अरविंद यांनी सनातन धर्माचे पुनरुज्जीवन ही ईश्वराची इच्छा असल्याचे स्पष्टपणे मांडले होते. भारत, हिंदू राष्ट्र, सनातन धर्म आणि हिंदुत्व हे एकमेकांशी जोडलेले आणि परस्परांचे समानार्थी असल्याचे मत त्यांनी व्यक्त केले. एक शतकापूर्वी सुरू झालेली ही प्रक्रिया आता सामूहिक संकल्प आणि संघटित प्रयत्नांद्वारे पुढे नेण्याची वेळ आली असल्याचेही त्यांनी नमूद केले.
संघाशी संबंधित भारतातील आणि परदेशातील विविध संघटनांचा उद्देश समान असून, हिंदू समाजाला संघटित करणे आणि मूल्याधिष्ठित, शिस्तबद्ध जीवनपद्धतीचे उदाहरण जगासमोर ठेवणे हाच त्यांचा हेतू असल्याचे मोहन भागवत यांनी सांगितले. संघ व्यक्तिमत्त्व विकासावर भर देत स्वयंसेवकांना समाजाच्या विविध क्षेत्रांत कार्यरत करत असून, त्यामुळे समाजात सकारात्मक बदल घडत असल्याचा दावा त्यांनी केला. आज संघाशी जोडलेल्या लोकांच्या कार्याची सर्वत्र दखल घेतली जात असून समाजाचा त्यांच्यावरील विश्वास वाढत असल्याचेही त्यांनी नमूद केले.
भविष्यातील आव्हानांबाबत बोलताना संघप्रमुखांनी तंत्रज्ञान, सोशल मीडिया आणि कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा वाढता प्रभाव अधोरेखित केला. येणाऱ्या काळात तंत्रज्ञानाचा प्रभाव अधिक वाढणार असला तरी तंत्रज्ञान मानवतेचा स्वामी बनू नये, तर मानवानेच त्यावर नियंत्रण ठेवले पाहिजे, असे त्यांनी स्पष्ट केले. मानवी बुद्धीचा उपयोग विश्वकल्याणासाठी व्हावा, विध्वंसक किंवा नकारात्मक प्रवृत्तीसाठी नव्हे, असा संदेश त्यांनी दिला.
तंत्रज्ञानाचा वापर दैवी प्रवृत्तींना बळ देण्यासाठी झाला पाहिजे, आसुरी प्रवृत्तींना नव्हे, असे सांगत मोहन भागवत यांनी केवळ भाषणांपुरते मर्यादित न राहता आचरणातून हे मूल्य दाखवण्याची गरज व्यक्त केली. जेव्हा भारत स्वतःच्या आचरणातून आदर्श निर्माण करेल, तेव्हाच जग भारताचे विचार आणि जीवनमूल्ये स्वीकारेल, असा विश्वास त्यांनी व्यक्त केला.
---------------------------------------