राज्यातील महापालिका निवडणुका अवघ्या काही दिवसांवर येऊन ठेपल्या असताना महाराष्ट्राचं राजकारण प्रचंड अस्थिर आणि तणावपूर्ण टप्प्यात पोहोचलं आहे.
मुंबई/पुणे: महापालिका निवडणुकीसाठी एकीकडे उमेदवारी अर्ज भरण्याची प्रक्रिया अंतिम टप्प्यात असताना दुसरीकडे महायुती, महाविकास आघाडी आणि राष्ट्रवादी काँग्रेसमधील अंतर्गत समीकरणांमुळे राजकीय गोंधळ अधिकच वाढला आहे. जागावाटप, निवडणूक चिन्ह, युती-आघाडी आणि बंडखोरीची भीती यामुळे सर्वच पक्ष ‘वेट अॅण्ड वॉच’च्या भूमिकेत असल्याचे चित्र सध्या राज्यभर दिसून येत आहे.
पुणे आणि पिंपरी-चिंचवड महापालिका निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर राष्ट्रवादी काँग्रेसचे दोन्ही गट एकत्र येतील, अशी शक्यता सुरुवातीला व्यक्त केली जात होती. यासाठी बैठकींचे सत्रही सुरू झाले होते. मात्र, ऐनवेळी अजित पवार गटाकडून घड्याळ या चिन्हावर निवडणूक लढवण्याचा प्रस्ताव ठेवण्यात आला आणि याच मुद्द्यावरून ही चर्चा फिसकटल्याचे स्पष्ट झाले. शरद पवार गट तुतारी या चिन्हावर ठाम असल्याने हा प्रस्ताव त्यांना मान्य नव्हता. यासोबतच जागावाटपात अधिक जागांची मागणीही शरद पवार गटाकडून करण्यात आली होती. या सगळ्या कारणांमुळे दोन्ही राष्ट्रवादी काँग्रेस पुणे आणि पिंपरी-चिंचवड महापालिकेत एकत्र येण्याची शक्यता जवळपास संपुष्टात आली आहे.
या पार्श्वभूमीवर अजित पवार यांच्या अचानक हालचालींनी राजकीय चर्चांना अधिकच वेग दिला. पुण्यातील बारामती हॉस्टेलमधून कोणालाही न सांगता, पोलीस संरक्षण आणि ताफा न घेता अजित पवार एकटेच बाहेर पडल्याने ते काही काळ ‘नॉट रिचेबल’ झाले होते. या घटनेनंतर राजकीय वर्तुळात विविध तर्कवितर्क सुरू झाले. नंतर अजित पवार जिजाई निवासस्थानी पोहोचल्याचे स्पष्ट झाले. त्याठिकाणी शरद पवार गटाचे खासदार अमोल कोल्हे यांच्याशी सुमारे अर्धा तास चर्चा झाली. मात्र, या चर्चेतूनही राष्ट्रवादीतील दरी मिटली नसल्याचे स्पष्ट झाले आहे. उलटपक्षी, ही फूट अधिक ठळक झाल्याचे चित्र सध्या दिसून येत आहे.
दरम्यान, पुण्यातील एका हॉटेलमध्ये महाविकास आघाडीची महत्त्वाची बैठक पार पडली. या बैठकीला शरद पवार गट, काँग्रेस आणि उद्धव ठाकरे गटाचे नेते उपस्थित होते. राष्ट्रवादीतील फूट लक्षात घेता शरद पवार गट महाविकास आघाडीतूनच महापालिका निवडणूक लढवण्याच्या तयारीत असल्याचे संकेत या बैठकीतून मिळाले. मनसेला आघाडीत सामावून घेण्याबाबतही चर्चा सुरू असून यावर अंतिम निर्णय होणे बाकी आहे.
महायुतीच्या पातळीवरही परिस्थिती फारशी वेगळी नाही. भाजप आणि शिंदे गटातील युतीत विशेषतः ठाणे, कल्याण-डोंबिवलीसारख्या महापालिकांमध्ये जागावाटपाचा तिढा अद्याप सुटलेला नाही. ठाण्यात मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि भाजप प्रदेशाध्यक्ष रवींद्र चव्हाण यांच्या उपस्थितीत पहाटेपर्यंत बैठका होऊनही कोणताही ठोस तोडगा न निघाल्याने तणाव कायम आहे. भाजप वाढीव जागांसाठी आग्रही असून यामुळे शिंदे गट अस्वस्थ असल्याचे चित्र आहे. या पार्श्वभूमीवर भाजप आमदार संजय केळकर यांनी शिंदे गटाला अल्टिमेटम दिल्याची चर्चा राजकीय वर्तुळात रंगली आहे.
महायुतीतील तिसरा महत्त्वाचा घटक असलेला अजित पवारांचा राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षही जपून पावले टाकताना दिसत आहे. भाजप-शिंदे गटाची अंतिम युती जाहीर झाल्यानंतरच राष्ट्रवादी काँग्रेस आपली भूमिका स्पष्ट करणार असल्याची माहिती आहे. सूत्रांच्या माहितीनुसार, राज्यातील २९ महापालिकांपैकी बहुतांश महापालिकांमध्ये राष्ट्रवादी काँग्रेस स्वबळावर लढण्याच्या तयारीत आहे. पुणे आणि पिंपरी-चिंचवडमध्ये दोन्ही राष्ट्रवादी एकत्र येण्याची शक्यता धूसर असली तरी इतर महापालिकांमध्ये वेगवेगळ्या समीकरणांनुसार निर्णय घेतले जाणार आहेत.
राज्याच्या विदर्भ भागातही अशीच परिस्थिती पाहायला मिळत आहे. अकोला महापालिकेत महायुती आणि महाविकास आघाडी दोन्ही एकत्रितपणे निवडणूक लढवण्याच्या तयारीत असल्या तरी जागावाटपाचे भिजत घोंगडे कायम आहे. अर्ज दाखल करण्यासाठी शेवटचे दिवस उरले असताना इच्छुक उमेदवारांचा जीव टांगणीला लागला आहे. महायुतीत भाजप मोठा भाऊ म्हणून अधिक जागा मागत असून शिवसेना आणि राष्ट्रवादीला मर्यादित जागांवर समाधान मानावे लागण्याची शक्यता आहे. दुसरीकडे महाविकास आघाडीतही घटक पक्ष एकत्र येणार असले तरी जागावाटपावर अंतिम शिक्कामोर्तब झालेले नाही. बंडखोरी टाळण्यासाठी दोन्ही बाजूंचे नेतृत्व शेवटपर्यंत प्रतीक्षा करण्याची भूमिका घेत असल्याचे दिसून येत आहे.
एकूणच पाहता, महापालिका निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर राज्यातील राजकारण अत्यंत अस्थिर टप्प्यातून जात आहे. राष्ट्रवादी काँग्रेसमधील फूट अधिक गडद होत असताना महायुतीतील अंतर्गत तणाव आणि महाविकास आघाडीची नव्याने जुळवाजुळव सुरू आहे. जागावाटप, चिन्ह आणि युतीच्या गणितांमध्ये अडकलेलं हे राजकारण शेवटच्या क्षणापर्यंत रंगतदार राहण्याची शक्यता असून अंतिम चित्र उमेदवारी अर्जांच्या शेवटच्या दिवशीच स्पष्ट होईल, असे संकेत सध्या राजकीय वर्तुळातून मिळत आहेत.
------------------------------------------------