वेनेझुएला : विरोधी नेत्या मारिया कोरीना मचाडो यांना यंदाचा शांततेचा नोबेल पुरस्कार जाहीर झाल्यानंतर त्यांचा नॉर्वेला जाण्याचा प्रस्ताव देशाच्या मादुरो सरकारने रोखून धरला आहे. 10 डिसेंबर रोजी ओस्लो सिटी हॉल येथे होणाऱ्या समारंभात पुरस्कार स्वीकारण्याची मचाडो यांची इच्छा असतानाच वेनेझुएलाचे अटर्नी जनरल यांनी इशारा दिला आहे की, त्यांच्या विरोधात अनेक आपराधिक प्रकरणे प्रलंबित असल्याने त्या देशाबाहेर गेल्यास त्यांना ‘भगोडी’ घोषित केले जाईल. या निर्णयामुळे देशातील राजकीय तणाव आणखी तीव्र झाला आहे.
वयाच्या 58व्या वर्षी प्रतिष्ठित शांतता नोबेलने सन्मानित झालेल्या मचाडो या देशातील लोकशाही, मानवाधिकार आणि नागरी स्वातंत्र्यासाठी सातत्याने संघर्ष करत आहेत. सरकारने त्यांच्यावर दहशतवादाशी संबंधित आरोपांसह अनेक खटले दाखल केले असून त्या सध्या देशातच लपून-छपून राहात असल्याचे त्यांनी स्वतः स्पष्ट केले आहे. काही दिवसांपूर्वी त्यांनी ओस्लोला जाण्याची घोषणा केली होती; मात्र सरकारी यंत्रणांनी त्यांच्यावर दबाव वाढवण्यास सुरुवात केली आहे.
अमेरिकी सैन्य तैनातीला समर्थन दिल्याचा आरोप देखील त्यांच्या विरोधातील तपासाचा भाग असल्याचे सांगितले जात आहे. कॅरेबियन समुद्र परिसरात अमेरिकेचे विमानवाहू युद्धनौका, विध्वंसक आणि फायटर जेट्स तैनात करण्याचा निर्णय डोनाल्ड ट्रम्प यांनी घेतला असून त्याला ‘अ‍ॅन्टी-ड्रग मिशन’ असे नाव देण्यात आले आहे. परंतु मादुरो सरकारचा आरोप आहे की अमेरिका त्यांच्या वामपंथी सरकारला अस्थिर करून उलथवण्याचा प्रयत्न करत आहे.
वेनेझुएला 2015 पासून अमेरिकेच्या कठोर निर्बंधांना सामोरे जात आहे. ट्रम्प यांनी पहिल्या कार्यकाळातच वेनेझुएलावर लष्करी कारवाई करण्याचा संकेत दिला होता, तर दुसऱ्या कार्यकाळात त्यांनी मादुरोविरोधी कारवायांची तीव्रता वाढवली. ड्रग कार्टेलशी संबंधित असल्याचा आरोप करीत अमेरिकेने कथित ड्रग बोट्सवर केलेल्या कारवाईत एएफपीनुसार किमान 83 जणांचा मृत्यू झाला आहे. मादुरो सरकारने या कारवाया ‘बेकायदेशीर हत्या’ असल्याचा आरोप करत अमेरिकेवर आंतरराष्ट्रीय कायदे मोडल्याचा ठपका ठेवला आहे.
मारिया मचाडो यांनी नोबेल स्वीकारण्यासाठी नॉर्वेला जाणार की नाही, हा निर्णय आता वेनेझुएला सरकारच्या कठोर भूमिकेमुळे अधिकच गुंतागुंतीचा झाला आहे. देशातील राजकीय संघर्ष, अमेरिकी हस्तक्षेपाचे आरोप आणि मानवाधिकारांच्या मुद्द्यांमुळे परिस्थिती दिवसेंदिवस अधिक धोकादायक बनत आहे.
----------------------------