मुंबई : महाराष्ट्रात स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकांची धामधूम सुरू असताना भाजपने घेतलेला एक निर्णय आता केवळ निवडणूक निर्णय नसून मोठी राजकीय रणनीती म्हणून पाहिला जात आहे. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी जाहीर केलेल्या घोषणेनुसार, येत्या सर्व स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकांमध्ये 40% तिकिटं तरुणांना देण्यात येणार आहेत. या एका विधानामुळे राज्याच्या राजकारणातील अनेक जुन्या आकडेमोडीचे धागेदोरे बदलण्याची चिन्हं दिसत आहेत.
भाजपच्या या निर्णयाने पक्षातील अनेक वरिष्ठ नेत्यांच्या कपाळावर आठ्या पडल्या आहेत. फडणवीस यांनी “युवा नेतृत्व” पुढे करण्याचा मुद्दा मांडला असला, तरी हा निर्णय प्रत्यक्षात पक्षातील अंतर्गत नाराजी आवरून नवे चेहरे पुढे करण्याचा प्रयत्न असल्याचे सांगितले जात आहे. अनेक ठिकाणी शहर, तालुका आणि जिल्हास्तरावर भाजपमध्ये अंतर्गत गटबाजी वाढली आहे. जुन्या नेत्यांचे ‘होल्ड’ तुटत असल्याची तक्रार केंद्राकडे पोहोचली आहे. युवा मतदार मोठ्या प्रमाणात नाराज असल्याचीही नोंद पक्षाने घेतली
या पार्श्वभूमीवर हा निर्णय म्हणजे “रुटीन कट-क्लीनअप” असल्याचे राजकीय विश्लेषकांचे म्हणणे आहे. की फडणवीसांची ‘जवाबदारीची राजकारण’ स्टाईल की निवडणूक लढतीतील नवा प्रयोग? असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. भाजपच्या धोरणांत सध्या फडणवीसांची छाप स्पष्ट दिसत आहे. ते कट्टर संघटनशैलीपेक्षा प्रोजेक्ट-बेस्ड, फ्युचर जनरेशन पॉलिटिक्सवर भर देतात. यामुळे या 40% युवानिर्णयाकडे, भविष्यातील नेतृत्व तयार करणे महापालिका निवडणुकांसाठी फ्रेश चेहऱ्यांची तयारी, प्रत्येक शहरातील स्थानीय समीकरणे बदलणे, अशा दृष्टीने पाहिले जात आहे.
विशेष म्हणजे काही दिवसांपूर्वीच राष्ट्रवादी शरद पवार गटानेही असाच निर्णय घेतला होता. आता भाजपकडूनही तरुणांवर मोठा भर हे नेमकं राजकीय दबावामुळे? आहे का आपण प्रश्न निर्माण झाला आहे. राजकीय निरीक्षकांचे मत असे आहे की, तरुण मतदारांमध्ये शिवसेना ठाकरे गट आणि काँग्रेसला चांगले आकर्षण, राज्यात बेरोजगारीच्या मुद्द्यावर भाजपा दबावात, सोशल मीडिया पिढीमध्ये भाजपला प्रतिमा बदलण्याची गरज, भविष्यातील कॅडर तयार करण्यासाठी आता गुंतवणूक, म्हणून भाजपला हा ‘युवा कार्ड’ खेळणे अनिवार्य झाले.
मुंबई, पुणे, नागपूर, नाशिकसारख्या महापालिकांमध्ये, तरुण नेते मैदानात येतील, 4जुन्या गटबाजीचा प्रभाव कमी होईल, स्थानिक पातळीवर भाजप नवं नेतृत्व उभं करेल, यामुळे निवडणूक चित्र बदलणार हे निश्चित मानले जात आहे.
या निर्णयामुळे भाजपच्या आतमध्ये अस्वस्थतेची लाट येण्याची शक्यता व्यक्त होत आहे. काही वरिष्ठांना तिकीट न मिळण्याची भीती, काही ठिकाणी तरुण जोडलेल्या गटांचा प्रभाव वाढणार, स्थानिक पातळीवरील जुनी समीकरणं उद्ध्वस्त होऊ शकतात, भाजपला संघटनात्मक पातळीवर हे संतुलन साधण्यात अडचण येऊ शकते अशी भीतीही व्यक्त केली जात आहे. हा केवळ युवा निर्णय नाही, तर फडणवीसांचा राजकीय ‘मास्टरस्ट्रोक’ मानला जात आहे. राज्यातील बहु-स्तरीय निवडणुका डोळ्यांसमोर ठेवून भाजपने केलेली ही चाल केवळ युवा सक्षमीकरण नसून, नवीन नेतृत्वाची निर्मिती,जुन्या नेतृत्वावर अप्रत्यक्ष शिस्त, पुढील महापालिकांच्या विजयाचा पाया, तरुण मतांवर लक्ष्य अशी बहुपदरी रणनीती आहे. या निर्णयामुळे राज्यात राजकीय भाकरी कोणाच्या बाजूला फिरते, हे पुढील काही आठवड्यांतच स्पष्ट होणार आहे.
----------------------------------------------------