ऑपरेशन ब्लू स्टार संदर्भात पी. चिदंबरम यांचे वक्तव्य
कसौली : माजी केंद्रीय गृहमंत्री आणि अर्थमंत्री पी. चिदंबरम यांनी 1984 साली तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांच्या नेतृत्वाखाली राबविण्यात आलेल्या ऑपरेशन ब्ल्यू स्टारवर तीव्र टीका केली आहे. त्यांनी स्पष्ट शब्दांत सांगितले की, “हा ऑपरेशन चुकीच्या पद्धतीने राबविण्यात आला आणि इंदिरा गांधींना त्याची किंमत स्वतःचा जीव देऊन चुकवावी लागली.”
शनिवारी कसौली येथे झालेल्या साहित्य महोत्सव 2025 दरम्यान ते बोलत होते. चिदंबरम म्हणाले, “स्वर्ण मंदिरावर सैन्य कारवाई न करता ती जागा पुन्हा ताब्यात घेण्याचा योग्य मार्ग म्हणजे ऑपरेशन ब्लॅक थंडर होता. ऑपरेशन ब्ल्यू स्टारमध्ये घेतलेली भूमिका चुकीची ठरली.”
त्यांनी पुढे सांगितले की, “जून 1984 मध्ये झालेला ऑपरेशन ब्ल्यू स्टार हा केवळ इंदिरा गांधींचा निर्णय नव्हता. हा निर्णय सैन्य, पोलिस, गुप्तचर संस्था आणि नागरी प्रशासन यांच्या एकत्रित सल्ल्यानुसार झाला होता.”
चिदंबरम म्हणाले, “येथे मी कोणत्याही सैन्य अधिकाऱ्याचा अनादर करत नाही, पण ब्ल्यू स्टारद्वारे स्वर्ण मंदिर पुन्हा मिळविण्याची पद्धत चुकीची होती. काही वर्षांनी आपण सैन्याला बाहेर ठेवून ती जागा योग्य रीतीने ताब्यात घेण्याचं उदाहरण ऑपरेशन ब्लॅक थंडरमधून दाखवलं.”
तसेच त्यांनी स्पष्ट केले की, “या निर्णयासाठी फक्त इंदिरा गांधींना दोषी धरता येणार नाही. हा त्या काळातील परिस्थितीचा आणि प्रशासनातील सर्व स्तरांच्या सल्ल्याचा परिणाम होता.”
ऑपरेशन ब्ल्यू स्टार हा 1 जून ते 10 जून 1984 या काळात पार पडलेला एक मोठा सैन्य अभियान होता. 6 जून रोजी पंजाबमधील अमृतसर येथील स्वर्ण मंदिरात सिख धर्मगुरू जरनैल सिंग भिंडरावाले आणि त्याचे सशस्त्र समर्थक लपले असल्याची माहिती मिळाल्यानंतर भारतीय सैन्याने मंदिरावर धडक कारवाई केली होती.
या कारवाईदरम्यान बिंद्रानवाले आणि त्याचे अनुयायी ठार झाले, मात्र या ऑपरेशननंतर संपूर्ण देशात तीव्र संतापाची लाट उसळली. याच घटनेनंतर काही महिन्यांनी, 31 ऑक्टोबर 1984 रोजी, इंदिरा गांधी यांची त्यांच्या दोन सिख अंगरक्षकांनी बेअंत सिंग आणि सतवंत सिंग यांनी गोळ्या झाडून हत्या केली. चिदंबरम यांच्या या वक्तव्यामुळे पुन्हा 1984 च्या ऑपरेशन ब्ल्यू स्टारच्या निर्णयप्रक्रियेवर आणि त्याच्या परिणामांवर नव्याने चर्चा सुरू झाली आहे.
P. Chidambaram's statement regarding Operation Blue Star